Het Germaanse volksgeloof heeft een voorchristelijke oorsprong en bevat het totaal aan alle Germaanse stammen waarvan we weten dat zij ongeveer 400 jaar voor Christus in het zuiden van Scandinavië bestonden. Dit maakt dat zij eigenlijk los gezien dienen te worden van het Noordse heidendom, omdat deze van een latere tijd is. Ondanks dat zijn er echter dusdanig veel overeenkomsten dat ik de Noordse schaar onder het Germaanse volksgeloof. Een voorbeeld hiervan is Wodan. In het continentaal-Germaans heidendom wordt hij dus Wodan genoemd, in Scandinavië Odin. Het gaat hier echter om dezelfde figuur. Het Germaans heidendom is daarom op te splitsen in meerdere sub-heidendommen, zoals de Noordse, Angelsaksische, Frankische, Jutense etc.
​
Van de oudste bronnen van het Germaans heidendom is weinig bewaard gebleven. Dit komt ten dele doordat de Germaanse stammen een proto-Germaans spraken die niet opgeschreven werd. Er zijn twee manieren om tot een reconstructie te komen van het bredere Germaans heidendom; kijken naar de overeenkomsten in de geschreven bronnen over latere, regionale culturen zoals dus die van de Angelen, Friesen, Saksen en Noren én kijken naar archeologische vondsten. Dit laatste is in recente jaren meer komen opzetten als een methode om tot een reconstructie te kunnen komen van het pre-christelijke Germaans geloof. Dit omdat de bronnen die wij hebben over het Germaans geloof opgeschreven zijn door christelijke missionarissen, die vanuit hun christelijk perspectief het Germaanse volksgeloof probeerde te begrijpen en te interpreteren. De geschreven bronnen die bestaan over het Germaans volksgeloof bevatten daardoor veelal een christelijke bias. Archeologische vondsten bevatten die bias echter niet, en zijn daardoor een zeer waardevolle aanvulling bij het reconstrueren van het oude Germaans volksgeloof.
Een hedendaags volksgeloof dat zich baseert op dit bredere, oer-Germaans volksgeloof is Ásatrú. Dit volksgeloof is ontstaan in de 19e en 20ste eeuw. Het betekent trouw aan de Goden. Ásatrú is een officieel erkend volksgeloof in IJsland, Denemarken, Zweden, Noorwegen en Spanje. En sinds 2017 erkent de Amerikaanse strijdkracht het ook als een officiële religie.
De eerste revival van dit geloof kent een geschiedenis die diepe wortels heeft in het antisemitische gedachtegoed en het idee dat de blanke, Germaanse man superieur is. Er werd gedacht dat het christendom zoals het werd beoefend in de 19e en eerste helft van de 20ste eeuw te diepe wortels had in het joodse geloof. Daarom werd er gepleit voor een terugkeer naar het oorspronkelijke ‘moeder’ geloof dat vrij was van deze invloed. De NSB in Nederland speelde hier ook op in middels tentoonstellingen en documentaires. En hoewel deze tentoonstellingen en documentaires ook verhalen over de feitelijke oorsprong van bepaalde volksgeloven en daarmee een interessante bron kunnen zijn, is de reden van hun totstandkoming niet vanwege wetenschappelijke interesse of een oprechte voorliefde voor volksgeloven. Dit kun je in de teksten die geschreven en gesproken zijn ook teruglezen en horen. Wil je deze bronnen gebruiken voor onderzoek, wees je er dan van bewust dat de makers ervan een bias hadden waaruit zij werkten.
De tweede revival in de zeventiger jaren was wel voortgekomen uit een oprechte voorliefde voor de volksgeloven. Het Ásatrú kent nog steeds een groep die gelooft in de witte superioriteit, maar dit is een kleine groep. Het merendeel van de groepen zijn juist respectvol naar mensen van diverse achtergronden, verwelkomen diversiteit & inclusiviteit en nemen ook stellig afstand van wit-extremistische en antisemitische groepen.
Voor meer informatie over het Germaans heidendom & Ásatrú raad ik aan om de volgende websites te bekijken:
​
- Iceland Magazine: 11 things to know about present day practice of Ásatrú
- Asutru Iceland (website is in het IJslands, gebruik Google Translate)
- Britannica: Germanic religion and mythology - Beliefs, practices and institutions
- De Negen Werelden…in de voetsporen van onze voorouders!
- Gjallarhorn- Hedendaags Asatru en Noords heidendom
​
Bronnen:
Blain, Jenny (2002). Nine Worlds of Seidr-Magic: Ecstasy and Neo-Shamanism in North European Paganism
Strmiska, Michael F.; Sigurvinsson, Baldur A. (2005). "Asatru: Nordic Paganism in Iceland and America". In Strmiska, Michael F. (ed.). Modern Paganism in World Cultures
Adler, Margot (2006) [1979]. Drawing Down the Moon: Witches, Druids, Goddess-Worshipers and Other Pagans in America
Harvey, Graham (2007). Listening People, Speaking Earth: Contemporary Paganism (second ed.).
Snook, Jennifer (2015). American Heathens: The Politics of Identity in a Pagan Religious Movement.
Granholm, Kennet (2011). "'Sons of Northern Darkness': Heathen Influences in Black Metal and Neofolk Music".
Schnurbein, Stefanie von (2016). Norse Revival: Transformations of Germanic Neopaganism.
Gregorius, Fredrik (2015). "Modern Heathenism in Sweden: A Case Study in the Creation of a Traditional Religion". In Rountree, Kathryn (ed.). Contemporary Pagan and Native Faith Movements in Europe: Colonialist and Nationalist Impulses. New York and Oxford: Berghahn.
Amster, Matthew H. (2015). "It's Not Easy Being Apolitical: Reconstructionism and Eclecticism in Danish Asatro". In Rountree, Kathryn (ed.). Contemporary Pagan and Native Faith Movements in Europe: Colonialist and Nationalist Impulses.
Murdoch, Brian, and Malcolm Read, eds. Early Germanic Literature and Culture.
Grappin, P. 1973. Germanic lands: the mortal gods. In: P. Grimal (ed) World Mythology.
“De afdeling Volkskunde van het P.J. Meertens-Instituut.” Historisch Nieuwsblad, April 7, 2020. https://www.historischnieuwsblad.nl/de-afdeling-volkskunde-van-het-p-j-meertens-instituut/.
Schuijf, Judith (2019). ''Heidense Heiligdommen. Zichtbare sporen van een verloren verleden.''